CÀ PHÊ PHIN - TINH HOA VIỆT

Tất cả những gì là tốt đẹp nhất trong cuộc sống đều phải trải qua tiến trình tồn tại, thích nghi trao đổi tuyển trạch, tích lũy, sàng lọc, trưng cất, thăng hoa và kết tinh.

Cà phê cũng thế. Đây là thứ cây chọn lựa mảnh đất tối ưu của nó là đất đỏ basalt phun ra từ trái đất qua hàng trăm triệu năm trải sương gió mưa nắng tôi luyện thành, có đủ mọi loại khoáng chất và hữu cơ để sản sinh. Cây cà phê cành lá xanh um tươi tốt quanh năm và tuổi thọ của sinh sản phồn thực cũng kéo dài cả thế hệ là trên 30 năm. Trái cà phê lắc lỉu từng chùm chín đỏ từ những bông hoa trắng muốt và thơm ngát quyến rũ muôn loài ong bướm. Trái này từ lúc tượng hình đến chín muồi cũng phải mất chín tháng như bào thai của loài người trong tử cung của bà mẹ. Vì vậy cà phê mỗi năm chỉ có một vụ mùa vào 3 tháng cuối năm.

Về hình thể, hạt cà phê thường có hai nhân nằm úp nhau tạo thành một khối toàn cầu trong trái cà phê. Mỗi nhân trong hình bán cầu lại có khía thẳng ở giữa giống như đồ hình thái cực, chỉ cả lưỡng nghi âm dương, rõ nét như hình đối cánh bướm nõ nường phồn thực. Không lạ gì kể từ khi được khám phá đầu tiên, cà phê đã được dùng trong những nghi thức ở Ethiopia cho việc giao lưu với tâm linh và thần thánh.

Cà phê hội tụ tinh hoa của cả bốn nguyên tố nền tảng mà người xưa đặt làm cơ sở của toàn thể vũ trụ: đất, nước, lửa, gió. Có cả tứ đại của thiên nhiên (đất đỏ, nước mưa, lửa mặt trời, gió sương cao nguyên) và cả tứ đại của con người chế biến và thưởng thức (hạt cà phê, nước cà phê, lửa rang và hương tỏa trong không khí).

Uống cà phê là thưởng ngoạn cái tinh hoa của trời đất và con người. Khí hậu mát mẻ của cao nguyên, đất đỏ trên cao nguyên hàng trăm triệu năm từ trước khi có lịch sử, và công khó về bàn tay của trên 25 triệu người lao động vun xới cho chúng ta thức uống kỳ diệu này.

Người Việt Nam chúng ta đã lựa chọn và yêu dấu riêng cách thức pha chế tinh lọc: vài muỗng cà phê đã rang vừa độ và mới được đem xay để giữ nguyên hương vị bỏ vào dụng cụ lọc, nước sôi thoạt tiên được rót xuống vừa đủ để cà phê nở và ôm chặt cái lọc, sau đó nước sôi được trút thêm khoảng nửa cốc để chiết xuất tinh túy từ trên xuống chảy qua màng lọc (gọi là filter/cà phê phin).

Dù trong quán hay tại gia đình, mỗi tấm lọc phục vụ riêng cho mỗi người tùy theo sở thích đậm lạt, nóng nguội, của từng cá nhân.

Trong khi đó, ở hàng quán phương Tây, cũng như tại nhà, những máy pha chế cà phê công nghiệp hoặc gia dụng đều làm theo quy trình tập thể, đồng loạt, và không phân biệt thị hiếu từng người.

Chính trong thời gian ngồi chờ 5 phút, hoặc 3 phút cho cà phê chầm chậm thấm qua màng lọc là thời gian ngưng hết mọi bồn chồn của cuộc sống để lòng thư thái, chiêm nghiệm cuộc sống.

Câu thơ nổi tiếng nhất về cà phê của thi sĩ người Mỹ nhập tịch Anh quốc là T.S.Eliot, tác giả thi tập Đất hoang (The Waste Land) đã cực tả được cái thẩm thái của sự thưởng ngoạn cà phê này: “Tôi đong đời mình bằng những muỗng cà phê”. Cả đời tất bật, cả ngày bận rộn nên những giây phút thư giãn trở về với tự thân thật là quý báu và hiếm hoi với chúng ta.

 

Những tu sĩ trên quy luật chính thức đều có ấn định mỗi ngày đêm 24 giờ một số thời khắc dành riêng cho việc tĩnh tâm, chiêm ngắm để suy nghiệm về cuộc sống và tâm thức của mình và từ đó rút ra những bài học để sám hối, sửa mình, là cái nghĩa đích thực của “tu hành” vì “tu” là “sửa” và “hành” là “làm”. “Tu hành” là một tiến hành sửa sai suốt đời cho việc mở rộng tâm trí đến toàn thể vạn vật chúng sinh.

Với những người không xuất gia, sống đời thế tục thì những giây phút tạm ngưng bận rộn với việc thường ngày, chờ đợi và thưởng thức một cốc cà phê chính là một sự hành đạo thế tục để đúc kết trải nghiệm mỗi ngày với tự thân, và những tiếp xúc liên hệ, phát hiện những bất cập hoặc quá đáng trong ứng xử, và phát huy những tiềm năng hầu như vô biên cho sự sáng tạo và ứng dụng vào thực tế.

Ba vạn sáu ngàn cốc cà phê có thể tinh lọc cả kiếp người trăm năm vô giá! 

Nguồn: Hiểu về cà phê. Bản quyền thuộc Trung Nguyên.

MỘT LY CÀ PHÊ TUYỆT HẢO CẦN GÌ

Một ly cà phê ngon cần những gì? Bản thân một ly cà phê ngon cần những điều thấy thì đơn giản nhưng rất tinh tế: từ chất liệu, cách chế biến, phục vụ, khung cảnh và đồng bạn.

 

Chất liệu cà phê chính là loại bột thành phẩm - kết quả của một quá trình từ cây trồng trên cánh đồng cà phê tới quá trình thu hái, phân loại, chế biến, rang, nghiền… Giống cà phê tốt phải là thứ cây được trồng tại vùng có khí hậu nhiệt đới, á nhiệt đới, trên cao nguyên từ 500 m đến 2.000 m so với mực nước biển, thích hợp nhất là đất đỏ bazan. Hạt giống cà phê tốt phải là thứ hạt của trái đã chín đủ thời gian trưởng thành trên cây, tức là 5 tháng, mỗi năm một vụ thu hoạch, có lượng ánh sáng mặt trời, lượng nước mưa và sương mù cần thiết để hấp thụ đầy đủ khoáng chất trong lòng đất, không bị ô nhiễm bởi những hóa chất và chất thải nhân tạo độc hại. Hạt cà phê xanh phải được phơi khô và tách khỏi vỏ kịp thời để tránh lên men sinh học hoặc ẩm mốc khi bảo quản, giữ nguyên được những chất liệu nguyên thủy về sinh học, thành phần hương vị và tinh dầu đặc trưng của cà phê. Sau khi đã được thu hoạch và bảo quản đúng cách, hạt cà phê cũng cần được chế biến trong những điều kiện tối ưu, được bóc vỏ, loại bỏ các tạp chất, và được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp, nơi khô ráo.

Khi sử dụng, hạt cà phê xanh sẽ được rang từng mẻ nhỏ, với nhiệt lượng vừa phải để không bị cháy, vừa đúng độ cần để hơn ngàn hợp chất hữu cơ cấu thành hạt cây kỳ diệu này tiết ra toàn bộ hương vị và tinh chất của nó. Ngay trước khi uống, hạt cà phê đã rang sẽ được nghiền thành dạng nhỏ vụn cho tới xay kỹ tùy cách pha chế.

Nước pha cà phê phải là thứ nước tự nhiên, không bị ô nhiễm, không tạp chất, được đun sôi đến độ bốc hơi (100oC) và tùy theo sở thích có thể lọc qua hoặc ngâm nhúng một liều lượng cà phê hạt đã rang và nghiền để chiết xuất hết tinh dầu và hương vị cà phê trong thời gian thích hợp nhất (từ 3 đến 5 phút). Tùy thị hiếu của người thưởng thức dung dịch cà phê đã pha chế này có thể dùng nguyên chất, pha thêm nước sôi, sữa, sô cô la, đường, ca cao hoặc bơ hay những thứ hương liệu khác để tăng sự phức hợp muôn màu muôn vẻ.

Cà phê có thể tự phục vụ tại nhà hay ngoài quán. Dù ở đâu, sự phục vụ đều cần phải nhịp nhàng, thận trọng để không gây phiền hà, chia trí, khó chịu cho người thưởng thức. Sự phục vụ tối ưu là sự phục vụ im lặng, gần như vô hình, chứ không phải chăm sóc quá đáng, lộ liễu khiến người thưởng thức mất tự do hoặc trở thành đối tượng của kẻ khác và mất đi mối quan hệ cần thiết với chính bản thân và trải nghiệm khi thưởng thức. Sự phục vụ tối ưu là không thiếu không thừa đối với tất cả mọi nhu cầu.

 

Không gian của việc thưởng thức cà phê có thể cũng đa dạng như cá tính của người thưởng thức nhưng có thể phân loại thành 2 dạng chính cho hai nhu cầu tưởng mâu thuẫn nhưng lại bổ túc cho nhau: nhu cầu tĩnh tâm và hội nhập. Với nhu cầu tĩnh tâm, quán nên tĩnh lặng, màu sắc và âm thanh làm nền cho bối cảnh phải là tối thiểu sẽ không gây sự rối trí và lạc lõng. Dạng quán này nên gần với khung cảnh tự nhiên, mọi tiện nghi hiện đại nên để khuất lấp, chứ không lộ liễu, tránh lạm dụng về ánh sáng, màu sắc, âm thanh, thiết kế... Đối với nhu cầu hội nhập, người thưởng thức cà phê có nhu cầu giao lưu nên quán có thể mở trên vỉa hè tại trung tâm thành phố để người thưởng thức có thể quan sát sinh hoạt xung quanh hoặc có thể thiết kế những tấm kính lớn trong suốt để nhìn thấy cả hai chiều, hoặc những tấm kính có thể nhìn thấy một chiều từ trong ra để tránh sự tò mò.

 Cà phê có đủ những điều kiện trên nhưng thiếu đồng điệu tri kỷ cùng uống thì cũng mất đi hơn nửa phần thú vị. Vì vậy trong bạn hữu, chúng ta có thể có những người bạn chỉ uống nước với nhau mới hào hứng, đồng thời cũng có những người bạn - cả nam và nữ - tâm đắc nhất khi chia sẻ với nhau mọi điều bên cốc cà phê.

Hãy cho tôi biết bạn thường uống cà phê với ai, tôi có thể nói được bạn là người thế nào. Nhưng ngay cả khi không có bạn cùng uống cà phê, thì cà phê vẫn có thể trở thành tri âm tri kỷ của bạn! 

Nguồn: Hiểu về cà phê. Bản quyền thuộc Trung Nguyên.

[ KHUYẾN MÃI] NĂNG LƯỢNG CHO NGÀY MỚI VÀ XUÂN SÁNG TẠO

• Chương trình khuyến mãi Mừng xuân 2014: Năng lượng cho ngày mới và Xuân sáng tạo diễn ra từ 30/12/2014 đến 30/01/2014. 
• Hân hoan chào đón các bạn đến tham dự chương trình.

CÀ PHÊ: KHÔNG CHỈ GIÚP THỨC TỈNH

Cùng với nhịp điệu phổ biến của cà phê trên toàn cầu để trở thành thức uống được ưa chuộng nhất, người ta càng phải quan tâm nghiên cứu xem những ảnh hưởng của nó trên sức khỏe của con người cũng như những tác dụng sinh học và hóa chất của nó.

Hạt cà phê có chứa những hóa chất được gọi là hướng tâm (psychotropics), đối với con người có nghĩa là có tác động lên tâm trí của chúng ta. Tính chất kích thích của cà phê là ở đó, và nó có hiệu lực hơn trà. Mỗi cốc cà phê trung bình chứa từ 75 đến 155 milligram chất kích thích này - mang tên caffein, trong khi một cốc trà cùng dung lượng chỉ chứa từ 28 đến 44 milligram - tức là mạnh gấp ba lần trà.

Chất caffein là một cơ chế tự vệ của cây cà phê để đối phó với các côn trùng và động vật có thể phá hoại nó. Người ta dùng cà phê thường nhất vào buổi sáng để kích hoạt sau giấc ngủ dài ban đêm, hoặc những lúc cảm thấy mỏi mệt. Mặt khác, học sinh, sinh viên và những người làm việc buổi tối thường dùng cà phê để giúp thức tỉnh. 

Công nhân viên chức tại phương Tây thường được nghỉ 10 phút sau hai giờ làm việc. Thời gian giải lao này được gọi là “coffee break”, tức nghỉ để uống cà phê để lấy lại sinh lực và làm việc có hiệu năng hơn.

Trong cà phê còn có một tác nhân hóa học khác không liên hệ tới chất caffein, cũng có tác dụng kích thích vì nó thúc đẩy cơ thể con người sản xuất ra hai loại hormon (kích thích tố nội tiết) cơ bản là cortisone và adrenalin. Tác nhân hóa học này chưa xác định được thành phần.

Đối với những người không muốn sự kích thích nhưng ưa chuộng hương vị của cà phê thì công nghệ ngày nay đã có cách tách ly chất caffein (decaffeinated coffee, rút gọn là decaf). Tiến trình này gọi là tiến trình rút nước kiểu Thụy Sĩ (the Swiss water process) trong đó hạt cà phê xanh được ngâm trong nước hoặc dùng những chất hòa tan như trichloroethylen hoặc phổ thông hơn là methylene chloride hay ethylacetate để rút chất caffein ra. Chất này sau đó được thêm vào thứ hạt nhỏ của cà phê hòa tan pha liền (instant coffee).

Về tác dụng y học của cà phê, người ta kể ra được nhiều lợi ích của nó đối với những chứng bệnh như Alzheimer ít phát triển hơn trong những người uống từ 3 đến 5 cốc cà phê mỗi ngày. Một nghiên cứu năm 2009 cũng cho thấy chứng loạn trí (dementia) cũng là rủi ro giảm bớt với dân thường dùng cà phê. Sỏi trong mật và trong bàng quang ít xảy ra với những người này, theo cuộc nghiên cứu của Trường Y tế công cộng Harvard, bệnh co giật Parkinson cũng nằm trong trường hợp này.

Về sự thi triển trí năng, nhiều người dùng cà phê giúp trí nhớ ngắn hạn (short-term memory) hoạt động tích cực hơn và gia tăng kết quả trắc nghiệm về thương số thông minh (Intelligent Quotient, gọi tắt là IQ). Những cuộc thí nghiệm về thời gian phản ứng, thời gian chọn lựa, ký ức về từ ngữ, lập luận về không gian thị giác cho thấy dân uống cà phê thường có kết quả tốt hơn trong tất cả mọi thử nghiệm và tương ứng tỷ lệ với lượng cà phê họ thường tiêu thụ.

Cà phê cũng có tác dụng chỉ thống khiến người dùng nó chịu được đau đớn, nhiều hơn, nhất là kèm với những thuốc trị đau đầu, thiên đầu thống (nhức nửa đầu, tức migraim).

 

Ngoài ra cà phê cũng giảm trừ bệnh đái tháo đường, bảo vệ gan, giảm thiểu ung thư miệng, yết hầu và vòm miệng nhờ có chất kháng ung thư lag methylpyridium. Trái với niềm tin thông thường, cà phê không lợi tiểu, ngừa sâu răng, giảm nguy cơ thấp khớp cho đàn ông trên 40 tuổi.

Nhưng cũng như các loại thức uống khác, cũng có vài điều cần lưu ý về cà phê. Cà phê nên tránh với những người bị đau dạ dày và sưng loét ruột già. Cà phê cũng không nên lạm dụng (hơn 5 cốc mỗi ngày) đối với những người nóng tính, mất ngủ và hay thấp thỏm lo âu. Người ta cũng lo ngại các tác động của cà phê tới trẻ khi người mẹ sử dụng đồ uống này trong quá trình mang thai tuy chưa có kết luận cụ thể. Cà phê lọc tốt hơn cà phê nấu vì lưu lại rất ít chất cafestol có thể làm tăng lượng cholesterol. 

Nguồn: Hiểu về Cà Phê. Bản quyền thuộc Trung Nguyên.